Australië ziet Nederland graag in Uruzgan blijven

Brendan Nelson, de Australische minister van Defensie, heeft Nederland gewaarschuwd dat het niet zo maar uit Uruzgan kan vertrekken. Zonder Nederland voelt Australië zich niet in staat in Uruzgan te blijven, of er moet een opvolger worden gevonden.

Onveilige situatie
De laatste twee jaar wordt de veiligheidsmissie van de onder NATO-bevel staande International Security Assistance Force in toenemende mate getroffen door een opstand van de Taliban tegen de Afghaanse regering en de aanwezigheid van buitenlandse troepen in het land.

De Taliban waren van 1996 tot 2001 aan de macht in Kabul. Na de aanslagen van 11 september besloot de VS in samenwerking met bondgenoten de Taliban te verdrijven omdat ze de hoofdverdachte van de aanslagen, Osama bin Laden, die in Afghanistan verbleef, niet uit wilden leveren.

Binnen een paar maanden werden de Taliban verdreven uit Kabul en de belangrijkste steden zoals Herat, Mazari Sharif, Kunduz, Ghazni en hun bolwerk, de zuidelijke stad Kandahar.

Maar de Taliban hebben zich gereorganiseerd en voeren voortdurend aanvallen uit op het Afghaanse leger, Afghaanse functionarissen, de coalitie en de veiligheidsmacht van de NATO-ISAF.

Deze aanvallen zijn het heftigst in de provincies in het zuiden en oosten van Afghanistan. In de zuidelijke provincie Uruzgan is het grootste deel van de Nederlandse troepen gelegerd.

En nu heeft Australië, net zoals Canada eerder al heeft gedaan, Nederland gevraagd om daar te blijven. Dat betekent dus dat Australië graag ziet dat Nederland het mandaat voor de troepen in Afghanistan verlengt.

Minister Maxime Verhagen van Buitenlandse Zaken heeft vorige week gezegd dat er drie opties zijn voor Nederland: de troepen terugtrekken, daar blijven, of daar op een andere manier blijven, namelijk in afgeslankte vorm,met nog een land dat komt helpen.

Het is niet voorstelbaar dat Nederland zich helemaal uit Afghanistan terugtrekt. Nederland wil graag dat andere NATO-bondgenoten, of andere landen van de VN, in Afghanistan meer komen helpen.

Australië
Australië heeft ongeveer 1000 militairen in Afghanistan gestationeerd en beweert niet in staat te zijn de hoeveelheid eigen troepen te verhogen om het initiatief te nemen in Tarin Kowt.

Eerder maakte Australië wel bekend “om zo lang in Afghanistan te blijven als nodig is.”

Een besluit om de Nederlandse militairen uit het zuiden van Afghanistan terug te trekken, zou de Australiërs kunnen dwingen het ook op te geven. Dit zei Nelson deze week op de luchthaven van Kabul tegen een groep Nederlandse Kamerleden.

Australië is een tegenstander van elke vermindering van het aantal Nederlandse militairen in Afghanistan. De Australiërs leiden samen met Nederland de Task Force Uruzgan in het zuiden van het land.

Volgens Nelson kan Australië niet zonder de grotere Nederlandse troepenmacht van ongeveer 1.600 militairen.

Ook de dekking van de Nederlandse gevechtshelikopters van het type Apache wordt als cruciaal gezien. Hiervan zijn er een aantal gestationeerd op Kamp Holland bij de provinciehoofdstad Tarin Kowt.

Nelson zei dat er Australiërs zijn die hun leven te danken hebben aan de Nederlandse Apache-helikopters, die er een sleutelrol spelen.

Maar VVD-leider Marc Rutte zei gisteren dat Nederland een bovengemiddelde bijdrage levert aan de missie van de NATO. Nederland verwacht, evenals de VS en Canada, van de andere NATO-bondgenoten een grotere inzet in vooral het zuiden van het land.

Het overwicht van de ISAF-troepen op de Taliban bestaat vooral door de enorme slagkracht die het bondgenootschap in de lucht kan ontplooien. Maar strategen zeggen dat er ook meer troepen op de grond nodig zijn. Maar bondgenoten weigeren die te leveren.

Het gevolg van een Nederlandse terugtrekking, indien er geen andere partner te vinden is voor de missie in Uruzgan, zal volgens Nelson zijn dat de Australiërs er te kwetsbaar worden om door te gaan.

Politieke reacties
De Volkskrant tekende de mening op van de kamerleden die donderdagavond terugkwamen van een werkbezoek aan Afghanistan.

Het CDA, de ChristenUnie en de VVD hebben begrip voor de opmerking van Nelson. Dat zeiden zij op vliegveld Eindhoven.

GroenLinks
Ook GroenLinks zegt te begrijpen dat het voor de Australiërs lastig wordt als Nederland weggaat.

“Het is een realistische inschatting dat het daar dan als een kaartenhuis in elkaar stort als we daar weg gaan.”

SP
Volgens oppositiepartij SP is het een vorm van “politieke chantage”.

“Het kan niet zo zijn dat we vanaf het moment dat we in de missie zijn gestapt, probleemeigenaar zijn geworden,” zei Krista van Velzen. SP en GroenLinks zijn altijd tegen de missie geweest.

CU
De ChristenUnie was niet mee op de reis naar Afghanistan. Maar Joël Voordewind zei begrip te hebben voor de positie van de Australiërs. Hij benadrukte echter dat Nederland een zelfstandige afweging moet maken.

CDA
Volgens Karien van Gennip (CDA) zal een eventuele terugtrekking geen negatieve gevolgen hebben voor de diplomatieke betrekkingen tussen beide landen. Dat had ze al in Kabul besproken.

VVD
Naar de mening van VVD-Kamerlid Hans van Baalen is Australië niet het enige land dat zijn beslissing over inzet in Afghanistan laat afhangen van Nederland. Ook Duitsland en Canada doen dat, vertelde hij. De liberaal stelt voor Indonesië te vragen als derde partner in de Afghaanse provincie Uruzgan.

Vorige week zei zijn partijgenoot Joris Voorhoeve graag meer troepen uit moslimlanden in Afghanistan te zien.

Voordat de NATO-ISAF vorig jaar het bevel over de provinciale Reconstructie Teams in het zuiden van Afghanistan overnam in het kader van Fase 3 van de ISAF-uitbreiding over Afghanistan, stond het zuiden onder bevel van de door de Amerikanen geleide internationale coalitie.

Volgens waarnemers moet het voor de Amerikanen geen groot probleem zijn om meer troepen te leveren voor de als zeer gevaarlijk bestempelde provincie Uruzgan. Maar de Amerikanen verwachten ook een grotere bijdrage van de NATO-bondgenoten in Afghanistan.

PvdA
Maar PvdA-Kamerlid Martijn van Dam zei de uitlatingen van de Australische minister niet zo “zwart-wit” te hebben opgevat. “Hij heeft niet eens gezegd dat ze willen dat we blijven.”

Volgens Van Dam legde de minister uit dat het voor Australië moeilijk is om in Uruzgan te blijven als er geen behoorlijke opvolger voor Nederland komt. Van Dam vindt zelf ook niet dat Nederland daar zo maar weg moet gaan.